ผิวหน้าแพ้ง่าย รู้ได้อย่างไร?

               ผิวบอบบางและแพ้ง่ายเกิดขึ้นได้ทุกบริเวณในร่างกายของเรา แต่เมื่อปัญหานี้เกิดขึ้นบนใบหน้ามักจะทำให้คนอื่นสามารถสังเกตเห็นได้อย่างง่ายดาย ผิวที่แพ้ง่ายเกิดจากการที่เกราะป้องกันผิวมีความผิดปกติ ทำให้ผิวสูญเสียน้ำและสิ่งที่ก่อให้เกิดการระคายเคืองสามารถเข้ามาทำร้ายผิวได้ อาการของผิวแพ้ง่ายนั้นจะหนักขึ้นหากโดนปัจจัยจากภายนอกอย่าง แสงแดด หรือสารบางชนิดในเครื่องสำอางและผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผิว การเข้าใจถึงสาเหตุของผิวหน้าที่แพ้ง่ายรวมถึงปัจจัยที่อาจทำให้ปัญหารุนแรงขึ้น จะสามารถช่วยให้เราควบคุมและลดอาการและความถี่ของการเกิดปัญหาขึ้นได้

               ผิวของเราเป็นอวัยวะที่มีความมหัศจรรย์ ผิวที่มีสุขภาพดีมีขั้นตอนการทำงานของส่วนต่างๆ ที่สลับซับซ้อนในการสร้างสมดุลย์ในผิวและปกป้องผิวจากปัจจัยภายนอก เซลล์ผิวและไขมันที่อยู่ในชั้นผิวไม่ต่างกับอิฐและปูนที่เรียงตัวกันอย่างมีระเบียบเพื่อสร้างความมั่นคงและแข็งแรงให้กับโครงสร้างของผิว

               ชั้นบนสุดของผิวหนังกำพร้าทำหน้าที่เป็นเกราะป้องกันร่างกายจากปัจจัยภายนอกในผิวที่มีสุขภาพดี เกราะป้องกันทำหน้าที่กักเก็บความชื้น ป้องกันผิวแห้งและผิวแพ้ง่ายแต่สำหรับผิวแพ้ง่ายนั้น การทำงานของเอนไซม์ที่ผิดปกติทำให้ผิวบอบบาง อ่อนแอ เกราะป้องกันผิวไม่สามารถทำงานได้อย่างเต็มที่ ทำให้เกิดการสูญเสียน้ำและเปิดโอกาสให้ปัจจัยภายนอกเข้ามาทำร้ายผิว โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเกิดขึ้นที่ผิวหน้าแล้วอาการมักจะรุนแรงและเห็นได้ชัดเนื่องจากต้องเจอกับปัจจัยภายนอกอยู่เสมอ ไม่ว่าจะเป็นแสงแดด มลภาวะ และสารเคมี

อาการที่บ่งบอกว่าผิวคุณแพ้ง่าย เช่น

• ผิวลอกเป็นขุย ผิวแดง ผื่น อาการบวม ผิวแตก ผิวแห้งกร้าน หยาบ
• ในบางกรณีอาจมีอาการคัน แสบ ตึง ร่วมด้วย

ผิวหน้าที่แพ้ง่ายและมีปฏิกิริยาไว มักพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย และอาจมีส่วนเกี่ยวข้องกับการใช้เครื่องสำอาง การดูแลผิว อายุ และการสูญเสียน้ำด้วย โดยอาการมักจะเกิดขึ้นหลังจากการทาผลิตภัณฑ์โดยทันที หรืออาจใช้เวลาหลายชั่วโมงหรือในบางกรณีหลายวัน อาการอาจรวมไปถึงแสบผิว และอาจมีอาการผิวแดง ผิวตกสะเก็ด ผิวแตก ร่วมด้วย

อะไรทำให้ผิวแพ้ง่าย

ปัจจัยภายในที่ทำให้ผิวแพ้ง่าย
               ผิวแพ้ง่ายสามารถเกิดขึ้นได้ในทุกช่วงอายุ แต่มักพบบ่อยในเด็กทารกและเมื่อเริ่มมีอายุ ผิวเด็กทารกมีความหนาประมาณเศษ 1 ส่วน 5 ของผิวผู้ใหญ่และเกราะป้องกันผิวยังไม่สามารถทำงานได้เต็มที่ จึงทำให้เซนซิทิฟต่อสารเคมี และรังสียูวี ส่วนผิวผู้ใหญ่นั้นเมื่ออายุมากขึ้น การทำงานของเกราะป้องกันผิวก็เริ่มเสื่อมสภาพลง ไขมันในชั้นผิวเริ่มลดลง การเปลี่ยนแปลงทางฮอร์โมนไม่ว่าจะจากการตั้งครรภ์หรือวัยหมดประจำเดือนล้วนมีผลกระทบกับความสามารถของผิวในการป้องกันสิ่งที่ทำให้เกิดการระคายเคือง นอกจากนั้นแล้วความเครียดและการนอนหลับไม่เพียงพอ ยังเป็นอีกสองปัจจัยที่สำคัญที่ทำให้อาการผิวแพ้ง่ายปะทุขึ้นมาได้ โดยบางครั้งเมื่อควบคู่กับการรับประทานอาหารที่ขาดคุณค่าทางโภชนาการและการดื่มน้ำไม่เพียงพอ ก็จะทำให้ผิวที่แห้ง ขาดน้ำ และระคายเคืองอยู่แล้วเกิดอาการแพ้ขึ้น

ปัจจัยภายนอกที่ทำให้ผิวแพ้ง่าย

• ผิวหน้าของเราต้องเจอกับปัจจัยภายนอกต่างๆ มากมาย แต่ละฤดู สภาพอากาศที่แตกต่างกันนำมาซึ่งปัจจัยที่อาจกระตุ้นทำให้ผิวเกิดอาการแพ้ขึ้นได้
• อากาศหนาวมาก ทำให้ผิวหนังลดการปล่อยสารที่รักษาสมดุลย์ไขมันบนใบหน้า ในขณะที่อากาศร้อนทำให้เหงื่อที่ออกมาและระเหย ทำให้ผิวแห้งและระคายเคืองได้ง่าย การอยู่ในห้องแอร์ตลอดทั้งวัน หรืออยู่ในที่ๆ มีความชื้นต่ำก็สามารถทำให้เกิดอาการแพ้ได้เช่นกัน
• รังสียูวีและมลภาวะอื่นๆ ก็ทำให้ผิวอยู่ในอาการเครียดและก่อให้เกิดอนุมูลอิสระ ทำให้เกราะป้องกันของผิวหนังอ่อนแอ การโดนแสงแดดนานๆ โดยไม่ได้ทาครีมกันแดดป้องกันทำให้ผิวแห้ง ผิวขาดน้ำ และระคายเคืองได้ง่าย
• สารทำความสะอาดบางชนิดทำให้ไขมันธรรมชาติในผิวหายไป ส่วนน้ำหอม สี และแอลกอฮอล์ในผลิตภัณฑ์บางประเภทก็ทำให้ผิวระคายเคืองได้เช่นกันอากาศเย็นอาจทำร้ายฟิล์มบางๆ ที่ทำหน้าที่ปกป้องผิว และอาจทำให้ผิวเกิดอาการแพ้ได้ง่ายมลภาวะก่อให้เกิดอนุมูลอิสระทำร้ายเกราะปกป้องผิวขึ้น

ปัจจัยอื่นๆ

• เมื่อผิวของเราแพ้ง่ายแล้ว พฤติกรรมหรือเหตุการณ์บางประเภทอาจทำให้อาการแพ้แย่ขึ้นหรือมีอาการเป็นเวลานานขึ้น
• ปัจจัยหลักที่มีส่วนทำให้ผิวแพ้ง่ายคือการดูแลผิวในแต่ละวันทั้งในเวลาเช้าและก่อนนอน สารทำความสะอาดทั่วไปมักจะชำระล้างเกราะป้องกันผิวตามธรรมชาติออกไปด้วย นอกจากนั้นแล้วมอยส์เจอไรเซอร์บางชนิดก็อาจมีสารที่ทำให้ผิวระคายเคือง ทำให้ผิวแดงหรือแสบ
• เคมิคอล พีล และการใช้สครับขัดผิวหน้า จะทำให้ฟิล์มไขมันบางๆ ที่ปกป้องผิวหลุดออก นอกจากนั้นยังทำร้ายชั้นบนของหนังแท้ด้วย ถึงแม้การทำทรีทเม้นท์ทั้งสองประเภทนี้อาจมีประโยชน์ในการผลัดเซลล์ผิวที่ตายแล้วและช่วยลดเลือนริ้วรอยบางๆ ได้บ้าง แต่ก็มีข้อเสียคือทำให้เกิดการระคายเคืองต่อผิว โดยเฉพาะผิวที่แพ้ง่ายอยู่แล้วด้วย

บรรเทาอาการผิวหน้าแพ้ง่ายอย่างไร

• การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์สามารถช่วยได้
• เลือกรับประทานอาหารที่มีสารต่อต้านอนุมูลอิสระ อย่างเช่น วิตามินเอ ซี และ อี น้ำมันในพืชและปลา สามารถช่วยให้ผิวมีสุขภาพดีได้
• แม้ในวันที่เมฆครึ้ม ผิวหน้าของเราก็ยังคงต้องเจอกับรังสียูวี ดังนั้นการหมั่นทาครีมกันแดดจึงเป็นสิ่งสำคัญ และควรหลีกเลี่ยงการออกแดดระหว่างเวลา 11.00 - 15.00 น. ควรเลือกครีมกันแดดที่ปราศจากสารระคายเคืองผิวเช่นน้ำหอมบางประเภท สารต้านอนุมูลอิสระและน้ำมันธรรมชาติช่วยฟื้นฟูให้ผิวกลับมามีสุขภาพดีได้ ก่อนเลือกซื้อเครื่องสำอาง โดยเฉพาะสำหรับผิวที่แพ้ง่าย ควรทดลองผลิตภัณฑ์นั้นๆ ก่อนด้วยการทาลงบนบริเวณแขนและสังเกตอาการเป็นเวลา 24 ชั่วโมง